maandag 8 juli 2024

Zwerndorf - Wenen

62 km609 km

Toen ik in mijn jeugd in Wageningen woonde, herinner ik mij, was er een petitie van bewoners van de nieuwbouwhuizen aan de Ooststeeg. Zij wilden een naamswijziging. Ze vonden zich gestigmatiseerd door het deel ‘steeg’. Alsof ze in een achterbuurt woonden!

Achteraf zou je dat ‘populisme’ kunnen noemen: je roept wat, zonder enig historisch besef en de hele straat is in opstand. ‘Steeg’ betekent namelijk ‘nauw straatje’ of ‘nauw weggetje’. Daar is niets denigrerends aan. Dat kon zowel binnen de stadsmuren als in de buitengebieden zijn. In dit geval was er in het zuidelijk deel van de Gelderse Vallei een stelsel van smalle wegen: Egelsteeg, Bennekomse steeg, Rijnsteeg, Veensteeg. Pas toen er een nieuwbouwwijk aan de Ooststeeg verrees, en de stadse mensen daar kwamen wonen, werd ineens de historie ter discussie gesteld.

In Wenen heten de stegen ‘Gassen’, een doodlopend straatje is een ‘Sackgasse’. Bij mijn weten heeft geen enkele Weense bewoner bezwaar gemaakt tegen de naam ‘Gasse’. Je hebt hier de Mozartgasse, en Mozart zelf woonde aan de Domgasse.

Ons dichtstbijzijnde metrostation is Taufstummengasse, ‘doofstommensteeg’. Nu valt er op het eerste lid, ‘doofstomme’, wel iets aan te merken. In Nederland vinden we dat sinds een jaar of tien stigmatiserend en gebruiken we het woord niet meer. Maar zou je daarom een historische straatnaam compleet met metrostation moeten wijzigen? Ik twijfel. Ergens ligt natuurlijk een grens. Als een huis ‘Eskimokot’ zou heten? Of een gezellig straatje ‘Negersteeg’?

Hoe dan ook: de Gassen heten hier in Wenen al eeuwen ‘Gassen’. En in Wageningen wonen ze nog steeds aan de ‘Ooststeeg’

Jan Marten