donderdag 18 juli 2024

Písek - Hořejany

48 kmtotaal 1058 km

We zijn weer terug! Tenminste: bij de auto.

De laatste kilometers fietsen gaan langzaam. Het is alsof we liever geen afscheid kunnen nemen van deze manier om ons door het leven te begeven.

Of zou het komen doordat de laatste twee kilometer naar de camping een flinke klim is?

We arriveren al om 14:30 uur. Genoeg tijd om bij de tent nog even na te mijmeren over de beelden en ervaringen.

Kerken

De mooiste dingen kom je onverwacht tegen. De Stephanskathedraal van Wenen moest heel mooi zijn. Dat wisten we al van tevoren uit alle beschrijvingen. Maar dat we bij toeval op de avond dat wij er waren, de organist het machtige orgel in alle uitersten hoorden uitproberen voor zijn volgend concert, was fantastisch.

En het zit niet altijd in het grote. Een van de laatste dagen stopten we bij een klein kapelletje. Het had de afmetingen van de vele kapellen die hier staan. Meestal hebben ze een nis met een altaar en een Christusbeeld of een heilige. Je kan er niet of nauwelijks in.

Dit kapelletje was misschien een half metertje groter, maar je kon er wel in! Zes rijen banken met een middenpad bevatte het tot onze verbazing. In elke bank konden drie mensen krap plaatsnemen. De voorste rij zat dan met de knieën zo ongeveer in het altaar. Daarom bestond die rij uit kisten: die konden zo weggehaald worden om nog enigszins plaats te maken voor een priester of pastoor.

36 mensen konden er in zo’n klein kerkje dat je er eigenlijk aan voorbij zou rijden.

Aan hoeveel juweeltjes zijn we werkelijk voorbijgegaan?

Verlegenheid

Het lijkt soms wel of Tsjechen je uit de weg gaan als je aangeeft dat je hun taal niet spreekt. Zoals het meisje van de bediening van een restaurantje, dat ons Engels aanhoorde en hoofdschuddend naar de keuken terugging. Het volgende kwartier werd iedereen bediend behalve wij. Uiteindelijk hebben wij de Tsjechische tekst ‘Kunnen we wat bestellen?’ laten zien op onze telefoon. Toen begreep ze het en riep ze de andere ober die redelijk wat Engels kon verstaan en spreken.

Het blijkt dat veel Tsjechen een soort angst hebben om Engels te spreken. Ze zijn bang om fouten te maken. Het is eerder bescheidenheid of verlegenheid dan onwil.

Herkenbaar. Toen ik als zeventienjarige voor het eerst in Duitsland was, durfde ik geen woord te spreken, bang als ik was om verkeerde naamvallen te gebruiken. Geen wonder: mijn leraar Duits ging ook mee!

In het Frans was ik zo mogelijk nog passiever. Tot ik op die ene parkeerplaats in het stadje Aubenas de weg voor onze auto moest vrijmaken. Alle Franse auto’s reden achter ons aan, maar we reden in een fuik. Vervolgens heb ik tegen alle auto’s achter ons gezegd, dat ze achteruit moesten. Waarop ik natuurlijk commentaar kreeg vanuit de opengedraaide autoraampjes: Waarom dan? Hoe moeten we verder? Waar is een andere parkeerplaats?

Natuurlijk had ik geen idee waar deze mensen wél heen moesten, maar ik stuurde ze een voor een moet gebaar en steenkolenfrans een willekeurige richting uit.Met een combinatie van durf, vriendelijkheid en overtuiging bracht ik in al mijn onkunde dus orde in de chaos. Dat moment vergeet ik nooit.

En denk nu niet dat ik deze houding míj definitief heb aangemeten. Als we hier in Tsjechië iets moeten bestellen, kruip ik nog graag weg achter de brede rug van Joke: zeg jij het maar!

Ik herken dus ogenblikkelijk de schutterigheid van anderen. En ik gun ze van harte een Aubenas-ervaring. Als ik ze daarbij kan helpen, ook al word ik de verkeerde kant uit gestuurd: graag.

Navigatie

Mijn navigatiesysteem wijst mij overal goed de weg. Tenminste: zolang ik het beeldscherm van mijn telefoon kan lezen. Vandaag gaat dat moeilijk: het is warm en zonnig. Het scherm wordt heet, en ik kan het niet lezen. Ik zet dan ook mijn beeld uit en het geluid aan.

De instructies zijn wel in het Nederlands: ‘Over 200 meter rechtsaf naar…’

Als ik in Nederland fiets is dat geen probleem. Ik krijg de plaatsnaam goed te horen, wel met de digitale gekunsteldheid die dit soort programma’s eigen is, maar voor mij goed verstaanbaar.

In het buitenland echter spreekt het apparaat de straat- en plaatsnamen op zijn Nederlands uit. Dat levert soms heel lachwekkende klanken op.

Nu ik in Tsjechië fiets, en ik alleen op de gesproken instructies rijd, heb ik het geluid extra hard gezet. Hopend dat ik niet te veel mensen tegenkom, omdat ik het gênant vind om voor een dove bejaarde te worden versleten.

Bij een stevige helling omhoog en in de volle zon hoor ik opeens: ‘Na twee kilometer rechtsaf naar Vieze Ratska!’ Ik glimlach. De manier waarop de woorden worden uitgesproken, hebben duidelijk iets van dédain. Ik stel me voor, wie Vieze Ratska dan wel zou zijn.

Mijn gedachten dwalen weer af, maar na enkele ogenblikken klinkt even plotseling als eerst: ‘Na een kilometer rechtsaf naar Vieze Ratska!’ Nu is er geen ontkomen meer aan. Ik weet dat de volgende instructie zal zijn: ‘Nog 200 meter naar…’

Op zo’n moment probeer je in het landschap te markeren op welk moment Ratska dan weer om de hoek zal kijken. Bij dat derde boompje rechts?

Het komt toch eerder dan verwacht en het lijkt erop dat mijn navigatie met nog meer afschuw ‘Vieze Ratska’ uitspreekt. Het zit hem in de timing tussen de twee vermeende woorden. Alsof zowel het ene als het andere woord iets minderwaardigs uitspreekt.

Ineens zie ik het voor me: een Koot-en-Bie-creatie, gespeeld door Kees van Kooten, meester in de verklanking van gore praat. Zelfs normale begrippen zoals ‘bonbon’ konden door zijn intonatie misselijkmakend worden.

Ja, natuurlijk, het ís zo’n Van-Kooten-vondst. Het is niet voor niets Rat-ska. Het minderwaardige zit in beide leden: ‘vies’ en ‘rat’. Ik stel me voor hoe ze (Ratska is toch zeker een vrouw?) eruit zou zien: echt een goor wijf. Iemand waar je liever een blokje voor omrijdt.

Nog even en dan is daar het bedoelde kruispunt. ‘Rechtsaf naar Vieze Ratska’ klinkt het, nog intenser dan ik verwachtte.

Zo, ik ben de hoek om. Het beeld van Ratska kan ik gelukkig achter me laten. Ik trap stevig door en wacht op de nieuwe instructie.

Dan hoor ik opeens ‘Na één kilometer, ga door. Op Vieze Ratska’. Het is nu Kees van Kooten over the top. De aanwijzing krijgt inmiddels een erotische betekenis. En dat beeld wil ik niet in mijn hoofd toe laten. Maar dat lukt nauwelijks.

Ik prijs mij gelukkig als we op onze bestemming zijn aangekomen. Geen Vieze Ratska te bekennen.

Jan Marten