Zondag 13 mei 2018

Lissabon - Vila Franca de Xira 40 km
totaal 831 km

Het kost vandaag veel moeite om de 40 kilometer uit Lissabon naar Vila Franca te rijden. Mentaal en fysiek.

Mentaal omdat we voor het grootste deel op een vervelende, drukke weg langs de Taag rijden. Geen prachtige doorkijkjes naar zee, maar spoorlijnen, industrie en behoorlijk wat armoede. Vrachtwagens passeren met hoge snelheid. Je moet altijd op je hoede zijn. Niet makkelijk.

Fysiek omdat de wind constant recht tegen is: noord. Windkracht 4 tot 5.
Deze fietsreis is wat wind betreft bijzonder. Wij hebben op zich altijd relatief wind mee gehad. Drie dagen mee, twee tegen. Dat zo’n beetje. Voor mij persoonlijk was de fietsreis in IJsland met vriend Niek in 2012 het meest extreem. Toen fietsten we 80 kilometer door het binnenland oostwaarts. Waar normaal westenwinden, hagel en regen de dienst uitmaakten, hadden wij wind mee en 23 graden. Op die route, vaak tot je knieën in het water of met de fiets klimmend over een rots, voltooien misschien tien, twintig mensen die tocht. En dan meestal andersom. Ik heb verhalen gelezen van mensen die zes uur onderweg waren met tegenwind en dan tenslotte volkomen gedesoriënteerd en nat tot op het bot weer terug gingen. Wij deden het fluitend in t-shirt. Het weer kan erg meewerken.
Aan deze ervaring moet ik steeds denken als wij op deze reis tegen de wind in ploegen. Als wij westwaarts rijden blijkt de wind west te zijn. Rijden wij een dag richting zuidwest dan is de wind ook uit het zuidwesten. Noordwest? Dan komt de wind daarvandaan. Het is zelfs zo dat als wij ‘s morgens noordwest rijden en ‘s middags noord, dat de wind met ons mee, pardon ik bedoel: tegen ons in draait.
Dat is nu al bijna drie weken zo. Soms rijden we wel eens verkeerd en moeten we een paar honderd meter terug. Wow, dan merk je pas hoe heerlijk het is om de wind in de rug te hebben! We zien collegafietsers ons altijd met een glimlach tegemoet komen. Ja, poeh, jullie hebben het makkelijk, denken we dan.
Onze kruissnelheid vandaag is niet veel anders dan anders: 11 tot 12 kilometer per uur. Zonder stijgen. Die consequente wind tegen voelt als een soort ‘vals plat’. Een ongemerkte stijging van 1 tot 2 procent. Aan het eind van de reis hebben we dan de energie geleverd waarmee we 2000 meter zouden zijn gestegen. Twee keer de Pyreneeën dus.

Vanmiddag maken we een prachtig staaltje Portugese ambtenarij mee, waardoor je plotseling alle tegenwind vergeet.
We komen aan op de gemeentelijke camping in Vila Franca de Xira. We melden ons bij een vriendelijke man.
Jazeker, we kunnen hier kamperen. We moeten ons hier inschrijven. We geven onze paspoorten die hij stuk voor stuk met een heel belangrijk en geconcentreerd gezicht gaat bekijken. Met mijn ervaringen in Afrika en de V.S. weet ik dat je op zulke momenten serieus moet blijven kijken en vooral geen grapjes moet maken. We doen ons best.
Na een paar minuten bestuderen en bladeren in de documenten pakt de beambte een pen.
Hij begint te schrijven.
- De Vries.
Hij kijkt mij aan en probeert het uit te spreken. Ook hier geldt een regel: verbeter niet. Al spreekt hij de naam totaal onverstaanbaar uit. Herhaal hem met een lichte bijstelling, waardoor hij desnoods nog lijkt op een plaatsnaam in Oezbekistan of op een authentiek walvisgerecht van de Inuit, maar alsjeblieft, zeg niet dat-ie het verkeerd doet. Dat levert alleen maar extra spraakverwarring op.
Hij schrijft vervolgens alles over. Het hele paspoort. Misschien komt dat door de nieuwe Europese wetgeving, maar kopiëren is er hier niet bij. In dit tempo lijkt mij identiteitsfraude ook niet waarschijnlijk.
- Hier staat een 3. Dan schrijf ik een 3 op.
- Dan volgt een 7. Goed, dan schrijf ik een 7 op.
- Deze meneer is geboren in Wagen.... wat?
- Een W. Ha, dan moet ik een w opschrijven. Een a. Een g. Toch? En dan een hoop letters meer.
- Uitgegeven door: de burgemeester van Oegstgeest. Da’s wel heel erg moeilijk, zie je hem denken.
- Een d, een e. Een spatie.
- Een b.
- Een u.
- Een r.
En dan moet heel Oegstgeest nog komen.
Vervolgens zie ik hem mijn complete burgerservicenummer noteren.

Na een kwartier is hij klaar. Met mijn paspoort. Daarna volgt het paspoort van Joke.
Als de twee paspoorten geheel zijn overgeschreven, moeten wij zijn schrijfsels controleren. Ook hier: nooit verbeteren. Ook als hij in plaats van ‘de burgemeester van Oegstgeest’ heeft geschreven ‘de tiran van Tynaarlo’: gewoon geen commentaar leveren.
Daarna vraagt hij ons wat we komen doen.
Een nacht, twee personen, een kleine tent en twee fietsen, zeggen wij in ons ‘vloeiend’ Portugees.
Ha, dat herkent hij. Hij heeft ons aan zien komen.
- Twee personen? Hij kijkt ons vragend aan. Wij zien verder niemand en kunnen alleen bevestigend antwoorden.
- Één tent, zegt u? Geen twee tenten?
Nee, zeker niet, het is er maar één.
- Een grote tent?
Nee, we hebben een kleine tent.
- Hebt u ook een auto?
Nee, die hebben we thuis gelaten, willen we zeggen. Maar net op tijd realiseren we ons dat je hier geen grapjes moet maken.
Ach, zo bevooroordeeld moeten we niet zijn; het is een heel vriendelijke man.
Nee, betalen hoeft nu niet. Kan morgen pas, als we weggaan.
We krijgen in een papieren tas een hoop folders mee. Van de lokale musea. De dienstregeling met de trein naar Lissabon. Een stadsplattegrond. Alleen de laatste zou handig voor ons kunnen zijn.
Bovendien krijgen wij drie pasjes: twee voor ons persoonlijk, een om aan de tent te hangen.
Dan loopt hij mee naar buiten om te laten zien, waar we kunnen staan.
Overal, blijkt. Hij prijst Jokes sterke benen.
Ik mag hem wel.

Als we ‘s avonds in het donker na een hapje eten terugkomen, zit de man nog steeds in zijn hokje. Hij is kennelijk ook de nachtwaker. Hij zit wel in een vreemde houding. Het lijkt of hij zo op kan staan maar zijn ogen zijn dicht.
We moeten nu door zijn hokje heen. De deur gaat makkelijk open. Wij gaan naar binnen. Dan gaat eerst het ene oog open en snel daarna het andere. Hij glimlacht en wijst ons naar de andere deur, die gewoon openstaat.
We willen de pasjes laten zien. Nee, hoor, wuift hij weg. Ik ken jullie wel. Ik hoor hem denken: ‘de burgemeester van...’

Jan Marten