Zaterdag 19 mei 2018

Águeda - Porto 87 km
totaal 1173 km

Dit wordt onze laatste fietsdag. We schatten in: een kleine 90 kilometer. Daarom vertrekken we vroeg. Nou ja, vroeg? Om half negen. Vorige jaren gingen we wel eens vóór zevenen op pad. Dat moest toen vanwege de hitte.
Hoe anders is het nu. Vandaag is het een prima fietstemperatuur. Zeker niet warmer dan 19 graden. Als je dan met korte broek in je hemd fietst voelt het in de zon en heuvel op warm. Maar als je dan in de schaduw rijdt of bergaf, krijg je weer kippenvel. Een welkome afwisseling die ervoor zorgt dat je rustig een winkel of bar kunt binnenstappen zonder dat men je meteen verdenkt van een doorgehaalde nacht in een varkensboerderij.
We spreken af, dat we in de loop van de ochtend op zoek gaan naar een bakkertje. Een bakkertje zoals je hier zoveel in de dorpjes aantreft.
Het vooruitzicht doet mij meteen denken aan die allereerste kampeervakantie in Frankrijk. Met zijn zevenen in één auto reden we een nacht door en toen was ik voor het eerst van m’n leven in de bergen. Bij St. Etienne reden we de Auvergne in. En ergens, ergens bij het opgaan van de zon roken we, half slapend nog, vers gebakken brood. In een piepklein dorpje. Toen hebben we ontbeten. De magie van de eerste bergen, het licht van de opgaande zon en de geur van vers brood zit in mijn geheugen gebakken. Ook op onze fietsreizen heb ik dergelijke broodervaringen, maar de eerste ervaring blijkt het diepst in het geheugen te zitten.
Om de vervelende doorgaande wegen te vermijden zoek ik een alternatieve route. Langs een spoorlijntje en langs riviertjes. Beide zorgen ervoor dat het klimmen nog wel meevalt.
Het smalspoor waarlangs wij rijden, lijkt in eerste instantie ongebruikt. Er zit zoveel zand met begroeiing rondom de rails, dat de laatste trein meer dan een half jaar geleden langs moet zijn geweest. Dat lijkt me geen frequentie waarop je een florerende dienstregeling kan baseren.
Een paar gehuchten verderop is een spoorwegovergang, met overwegbomen. En er is zowaar een seinpaal langs het spoor met een knipperend rood licht. Gezien de vermoede frequentie een zekere overbodigheid.
Toch, na drie kwartier fietsen, zien we bij een overwoekerd stationnetje een treintje staan. Oorspronkelijk donkerrood maar nu voor de helft door graffiti overgeschilderd. Ik weet niet of het nu komt door de slechte kwaliteit van de graffiti of doordat de onderkleur donkerrood is, maar het geheel heeft nu de somberheid van een doodgereden kat.
Toch zie ik enige beweging rond de trein. Er lopen wat mensen rond. En ik hoor een zwaar hijgende dieselmotor. Net als wij langs fietsen komt de vermeende roestbak kreunend en met zware dieselwalmen op gang. Hoewel er geen enkel hellingspercentage is, gaat het tergend langzaam. Twee overwegen verderop haalt hij ons in met de snelheid van nog geen 30 kilometer per uur. Het is nog net niet de snelheid van de allereerste trein tussen Amsterdam en Haarlem. In 1839 was men bang dat door de snelheid de reizigers de adem zou worden afgeknepen en de koeien in de omgeving geen melk meer zouden geven. Belachelijk natuurlijk. Toch betrap ik mij er op, dat ik bij dit meer dan historische plaatje graag iemand zou zien, die vooraan met een rode vlag loopt.
Het grote verschil met 1839 is dat het materieel glimmend nieuw was. Ook was de snelheid hoger en de trein zat destijds vol. Nu tel ik zo’n zeven passagiers. Zeven? Dat deden wij in één auto!

Na een tijdje fietsen verdwijnt de trein uit zicht en gehoor. We kunnen weer rustig ademhalen. Maar een uur verderop wordt onze neus toch weer geplaagd door een nauwelijks te definiëren geur. Het lijkt wel of ergens autobanden worden verbrand.
Omdat wij natuurlijk altijd tegenwind hebben, komt die geur uit het dorpje dat vóór ons ligt. En ja hoor, om de hoek zien we ineens tussen de bebouwing een metershoge metalen pijp die een dikke wolk zwart uitbraakt. ‘Alsof je er poppetjes van kon kneden’, zei schrijver Piet Bakker ooit over ‘dikke’ lucht. Een zin die mij sinds mijn jeugd is bijgebleven en waarvan de betekenis mij nu met terugwerkende kracht duidelijk wordt.
Welke chemische processen zouden dit veroorzaken? Zijn het inderdaad autobanden? Of zijn het misschien reststoffen van illegale xtc-productie. En vanwaar de noodzaak dit midden in een woonwijk te doen? In Brabant dumpen ze de overtollige rommel gewoon ‘s nachts in de natuur. Dat is toch veel milieuvriendelijker.

Als we langs het bewuste pand rijden, blijkt de rook afkomstig van de plaatselijke bakkerij. Terwijl binnen de broodjes worden verkocht, levert de schoorsteen erboven nog steeds een zwarte zuil aan erbarmelijk stinkende troep aan. Nee, wij hebben vandaag geen zin in een geblakerd broodje rubber. De idylle uit de Auvergne blijft wat die is: een waardevolle herinnering.

Jan Marten