Zondag 11 september 2016

Sevilla

Vandaag gaan we naar de mis in de kathedraal. Op weg ernaartoe spelen veel muzikanten. Dan blijven we bij een leuk blaaskwintet staan luisteren. De jongens, ik vermoed conservatoriumstudenten, spelen medleys en Spaanse 'gouwe ouwe'
uit de vorige eeuwen. Soms swingt het, maar het blijven duidelijk klassieke muzikanten. Een tandje erbij in ritme en zichtbaar samenspelplezier zou volgens mij het gezelschap een niveau hoger brengen. Toch alleszins de moeite waard om te beluisteren. Ik blijf niet voor niets een half uur staan.

We bekijken het open deel van de kathedraal en daarna mogen we het besloten deel in voor het bijwonen van de mis om 13:15 uur.
Achter ons staan, of liever: hangen, twee immense orgels met elk een rij trompetten zowel naar voor als naar achter. Even hiervoor zagen we in een kapel een bijzonder instrument: een 'claviorgano' uit de 18e eeuw. Dat is een klavier waarop je zowel orgel als klavecimbel kan spelen. Ooit heb ik zoiets op het festival Oude Muziek in Utrecht, ergens in de jaren 80, bespeeld. Maar hier liggen de snaren dwars. Het ziet er niet uit als een klavecimbel maar als een clavichord. Dat moet bijzonder geklonken hebben, omdat het clavichord door de toets harder in te drukken de toon hoger maakt. Het orgel blijft daarentegen exact gelijk. Als je de instrumenten tegelijk gebruikt geeft dat een soort valsheid, die vroeger waarschijnlijk wel gewenst was, maar waarmee je wel moest leren omgaan, lijkt me. Het vertoont zo overeenkomsten met de moderne synthesizer.
Met deze instrumenten in gedachten en de herinnering aan al die straatmuzikanten van vanmorgen beginnen we opgewekt aan de mis.

Er wordt geen woord gezongen, geen noot muziek gemaakt. Of het moesten de twee klokken zijn die bij het begin van de eucharistie worden geluid.
Wat een armoe! 300 mensen die drie kwartier luisteren naar een reeks monologen en slechts af en toe wat sprekend mogen antwoorden. En dat is het dan. In deze stad die overloopt van muziek. Waar het barst van de flamenco, gitaarwinkels en meer. Geen muziek in de kerk...
Misschien op andere momenten? We weten het niet.

Trouwens: de etymologie van het woord 'flamenco' is bijzonder. Het betekent 'Vlaams', in die zin dat destijds de Nederlanden werden bedoeld. Dus is dan ook mijn conclusie: de enige echte flamenco, dat zijn wij!
'Vlaams stond hier vroeger voor 'flamboyant', 'zwierig'. Kennelijk naar de Vlaamse uitbundige levenswijze. Later werd 'flamenco' ook synoniem voor 'zigeuner'. Omdat men meende dat dit ongrijpbare volk uit het noorden kwam, waarschijnlijk vanwege de (toenmalige) vrije levensstijl. Een beetje vergelijkbaar met ons begrip 'Verweggistan'. In heel Europa speelde dit soort verwijzingen naar 'elders ver weg'. Een ander Spaans woord voor 'zigeuner' is 'bohemio', zoals ons 'bohémien'. Maar dat betekent 'Bohemer'. 'Gypsy' betekent weer 'Egyptenaar'.
En dit verhaal gaat niet alleen op voor zigeuners. 'Indianen' zijn genoemd naar de Indus (Azië) omdat men in het verkeerde werelddeel was beland. De 'Angeln', die later met de 'Saksen' het Angelsaksische Engeland vormden, kwamen uit Denemarken... En dan fietsen wij naar Sevilla, in het kader van de wereldgeschiedenis dus niet heel bijzonder.

's Middags bezoeken wij het Alcázar Real, een prachtig paleis met een heel grote tuin. Een mooi voorbeeld van hoe islamitische en christelijke kunst naast elkaar kunnen bestaan. Opeens ben ik m'n telefoon kwijt! Gestolen? Verloren? Laten liggen? En ik had hem drie minuten geleden nog! We zoeken onze tassen ondersteboven omgekeerd binnenstebuiten, we lopen terug. Nee, nergens te vinden! Wat nu? Toevallig komt een dame van de beveiliging langs. Je hebt hier twee soorten dames, heb ik gezien: 1 met een pistool; 2 met een knuppel. Dit is een van de vriendelijke soort, een knuppeldame dus. Ik vraag haar naar een gevonden telefoon. 'Net zo een als die?' en ze wijst op Jokes telefoon. 'Die ligt bij de balie bij de uitgang!' Nu omhels ik niet gauw onbekende vrouwen, maar ik voel toch, ondanks haar dreigende knuppel, een bijna onbedwingbare neiging.
Ik geef haar een hand en ren bijna meteen naar de uitgang. Daar ligt-ie al klaar!

Na vijf minuten stress kan een mens dus zo vrolijk zijn! Ik loop op vleugels door de hitte die zich voor mij splijt als de Schelfzee voor Mozes.

's Avonds gaan we weer naar de paleistuin. Die is nu mooi verlicht en er is een concert. Q & The Moonstones, met zangeres Vicky Luna. Hm, de interesse voor etymologie bij mij ziet meteen de verwantschap van 'Luna' met 'moon'.
Het is onvervalste blues en bluesrock, soms een tikje jazzy gezongen. Echt mooi en meeslepend. Een goede show. De gitarist en de basgitarist zijn volgens mij ruime vijftigers. Daar is niets mis mee natuurlijk. De drummer en de zangeres zijn een generatie jonger. Dat is het leuke aan muziek: leeftijd doet er niet toe. Toots Thielemans speelde vaak met muzikanten die zijn kleinkinderen konden zijn. Zo geef je het door.
Het zijn allemaal eigen nummers in het Engels. Dat is dan bijzonder in een land waar men weinig over-de-grens verstaat.
Wij verstaan het goed. Dit is voor ons een mooie, swingende afsluiting.

Jan Marten