Donderdag 8 juli 2021

Oost-Vlieland - Nes (Ameland)
Fiets 40 km totaal 319 km
Boot 65 km totaal 95 km

Vandaag is eerder een vaardag dan een fietsdag. Dat hadden we al ingecalculeerd, maar toch is het bijzonder om aan den lijve mee te maken dat je leefritme gedicteerd wordt door vaartijden. En die weer door eb en vloed. Afhankelijkheid van de natuur, ondanks alles.
We staan vroeg op om op tijd (10 uur) de boot naar Terschelling te halen. Natuurlijk zijn we met reisleider Joke een uur eerder. Het havenpersoneel is nog bezig te ontwaken. Een eerste medewerker spuit alles schoon. Niet dat de laatste passagiers van gisteravond het er zo’n zooitje van gemaakt heeft, maar gewoon: alles in een zeehaven moet je om te beginnen met zoet water afspuiten.
Nergens in de haven vind je een aanwijzing wáár precies welke boot vertrekt. Als je het systeem van afvaarten, reguliere en snelboten kent, weet je alles in de haven precies en op tijd te vinden. Maar de eerste keer ben je altijd blanco. Op
Aanwijzing van een autochtoon lopen we naar de vermoede monsterplaats.
De boot blijkt onderdeel te zijn van de sneldienst Vlieland - Terschelling - Harlingen. Het zou handig zijn geweest om dat te vermelden, want dan kun je de fietsen ook op de juiste plek bergen. Nu is het: wie het eerst komt, het eerst maalt. En ja, dan zal je zien: in Terschelling moet juist om te beginnen de achterste fiets er als eerste uit...
Rare jongens, die Vlielanders.
Om duidelijk te maken dat het om de sneldienst gaat, vaart de veerboot geregeld boven de zestig kilometer per uur. Als maximum klok ik. Soms gaat de snelheid terug naar 30 of zelfs 20. Ik begrijp dat dat is vanwege de ondiepten. Ik kan me twee redenen bedenken:
- De boot komt bij lagere snelheden minder diep te liggen. Maar dat gaat wel tegen mijn gevoel in.
- De boot vaart uit voorzichtigheid langzamer. Daar kan ik me wel wat bij voorstellen. Als je twintig vaart en je loopt op een zandbank blijft de schade hooguit beperkt tot gebroken armen en benen en wat gevalletjes hersenschudding. Met een snelheid van meer dan 60 vliegen mensen met bovengenoemde schade, en meer, door de ramen overboord. En probeer dan maar eens te zwemmen.

Bij het begin van de overtocht krijgen we op een groot scherm de safety instructions te zien. Hetzelfde als bij een vliegtuig, alleen ontbreken de safety belts. Die ik, gezien de snelheid, wel had verwacht. Na een half uur komen we aan in West-Terschelling.
Het hoofddorp van het eiland heeft 3.500 inwoners, de beroemde Brandaris, een hbo-opleiding in de vorm van zeevaartschool Willem Barentsz en een Hema. In vooral die laatste is Joke geïnteresseerd.
Ik ben benieuwd naar het hotel waar ik 53 jaar geleden met mijn ouders en buurvriendje Klaas vakantie vierde. Pal onder de majestueuze Brandaris. Ik hield ervan om door de kleine straatjes te dwalen of het hoge duin achter West te beklimmen. En ik kon vooral uren op de steigers bij de haven kijken naar de boten. Mijn ouders waren niet bang dat ik de weg terug kwijt zou raken. De Brandaris is immers op zee tot meer dan 30 kilometer te zien…
Afijn, het hotel staat er nog. Het heeft nog steeds dezelfde naam.
Ik loop naar binnen en mag vrij rondkijken. Nou, een paar seconden is wel genoeg om te zien dat alles totaal veranderd is. Alleen de zijdeur met het gangetje herken ik uit duizenden. Even zie ik dat jongetje van negen in zijn eentje weer door de straatjes lopen. Zag ik toen de schoonheid van al die oude, vaak statige, panden? Ik denk van niet. Er is geen lampje gaan branden. Ze zaten kennelijk niet meer in mijn geheugen. Wel het gangetje. Dat was ik vergeten, maar nu ik het zie, gaat een luikje naar oude herinneringen open.

Wat gaan we nu doen? Onze volgende boot vertrekt om 19 uur, inchecken kan om 18:30.
We hebben dus nog zes uur te gaan. Om ook Terschelling een beetje te bekijken plannen we een rondrit van 35 kilometer.
Via het prachtige meertje Doodemanskisten en de noordkant van het eiland naar het dorpje Hoorn en van daar weer terug via Midsland naar West.
Als ik de plaatsjes zie, realiseer ik mij dat ik hier nooit geweest ben. Mijn ouders hebben nooit de hotelkamer verlaten, behalve elke twee dagen voor de rit naar Paal 8, het strand.
Toch ken ik de plaatsjes goed van naam en ligging. Omdat mijn ouders ter voorbereiding van de vakantie een gedetailleerde kaart van het eiland hadden gekocht, nam ik die iedere avond mee naar bed om hem te bestuderen. Om mij te verlekkeren aan een zeker vakantiegevoel, waarvan ik mij achteraf afvraag waar ik dat vandaan moest hebben. Ik was maar twee keer eerder op vakantie geweest, op mijn eerste en op mijn vijfde. Beide keren in Vlieland.
Maar goed: mijn latente belangstelling voor kaartlezen is door deze kaart van Terschelling aangewakkerd tot misschien wel overmatige proporties. Op basis van een tweedimensionale projectie, die ik als kind had bestudeerd, komen nu allerlei beelden boven. Ik herinner mij ineens dat in het plaatsje Formerum een molen is, alleen omdat er op de kaart een molensymbool stond. En elk plaatsnaambord is nu een feest der herkenning: Landerum, Striep, Hee, Horp, Baaiduinen, Lies.
We rijden niet helemaal langs de molen en mijn behoefte aan visualiseren doet mij besluiten toch even rechtsaf terug te gaan om hem van dichtbij te aanschouwen.
Het blijkt behalve een draaiende molen een koffietent te zijn. ‘Wat een tuttent,’ zegt Joke, meteen gevolgd door ‘laten we hier maar wat drinken’.
Op datzelfde moment komt M. van de andere kant aanfietsen. Hij zet zijn fiets neer om… wat te drinken.
Zo belanden we weer met zijn drieën aan een tafeltje.
M. heeft een kaartje gekocht voor de boot naar Harlingen. Bij de lokale VVV hadden ze hem verteld dat er beslist geen boten voeren tussen Terschelling en Ameland.
Nu had ik dezelfde ervaring in mijn contact met de Amelandse VVV. Die wisten wel te melden dat er een veerdienst was, maar wilden niet de gegevens ervan doorgeven.

Als we om 18:30 in de boot zitten, duurt het nog drieëneenhalf uur voor we weer vaste grond onder de voeten hebben. De tocht voert namelijk langs het hele eiland Terschelling en langs half Ameland. Daarbij moet precies de betonning worden gevolgd, en dat gaat beslist niet volgens een rechte lijn.
Net zoals we op het scheepje ‘Vriendschap’ de vriendelijkste man aller tijden tegenkomen, de blauwe trui, is het niet helemaal onverwacht dat deze boot ‘Zeehond’ ons inderdaad langs een groep zeehonden op een zandplaat brengt.

De veerdienst wordt gevaren door een gezin: vader, moeder en hun zestienjarige dochter. Plus een hond, die gezien zijn aanwezigheid op de boot eigenlijk een soort ‘zee-hond’ is.
Moeder doet de administratie, telefoontjes en de kaartjes. Plus de catering aan boord. Er is een echte bar en een keuken, waar van alles te krijgen is. In eerste instantie werkt dochterlief ook mee aan de bar, maar na een uur gaat ze naar boven naar de stuurhut. Daar neemt zij plaats aan het stuurrad. Vader kijkt af en toe mee, maar gaat geregeld naar beneden om daar te helpen. Dan zit dochter dus in haar eentje aan het stuur van dit schip met 250 plaatsen. Als vader naast haar zit, ziet eruit of hij instructie geeft. Tien minuten voor aankomst neemt hij weer haar plaats weer in, waarna zij naar de keuken gaat om de afwas te doen.
Wat een mooie leerschool! Ik denk niet dat je iedere puber zover krijgt, om beide taken met evenveel zichtbaar plezier te verrichten. Het gezin is met zijn drieën helemaal op elkaar en op al de verschillende taken die bij zo’n bedrijf horen, ingespeeld.
Wat kun je soms vrolijk worden van mensen.

Jan Marten