Maandag 21 juli 2014

Sarria - Palas de Rei
54 km totaal 1495 km

We merken in toenemende mate dat het ritme van de fietser totaal anders is, dan dat van de wandelaar. Er zijn op het laatste stuk van de route ook meer wandelaars. Waar je bergopwaarts nog wel eens met een wederzijdse groet gelijk op gaat met de wandelaar, is er bij de afdaling een onoverbrugbaar verschil. Als je met meer dan 40 km per uur een wandelaar inhaalt, heb je alle concentratie nodig voor het rijden. Alleen daarom al is er geen persoonlijk contact mogelijk. Wat zouden de motieven van de wandelende pelgrim zijn, vragen we ons vaak af. In hoeverre is het voor de één gewoon een actieve vakantie en heeft het voor de ander een veel meer meditatieve of spirituele component? Zijn er misschien mensen die de reis ervaren als een voortdurende staat van ontzegging en meditatie?

Vroeger, in de Middeleeuwen, was het een bont gezelschap dat op pelgrimage ging: vaak als boetedoening. Het pelgrimsmuseum in St.-Jean vermeldt: drinkebroers, veroordeelde dieven, hoeren maar ook mensen die op last van een testament de tocht moesten volbrengen. Ook geestelijken liepen de tocht. In een bepaalde periode was zelfs tien procent van de Europese bevolking in Santiago geweest! Het moet toen dus nog drukker zijn geweest dan nu.

We worden vandaag om half zes wakker door de luidruchtige groep die naast ons staat. Het zijn Spaanse middelbare scholieren, die onder enige leiding, het laatste deel van de tocht lopen. Ik schat in dat ze een jaar of zestien zijn, meisjes en jongens. Ze breken nu hun tenten op, maar doen dat vreselijk luidruchtig. De jongens schreeuwen vooral veel. Het zijn een soort apen. Als je ziet hoe ze met elkaar omgaan, herken ik veel van mijn schooltijd: groepjes jongens die vooral veel ongericht lawaai maken, anderen die hoorbaar indruk willen maken op de meisjes. De meisjes, die op een veel subtielere manier zich willen laten zien. Samengevat is het een, toch wel serieuze, strijd om het bestaan. Je ziet ook stelletjes die zich net iets afzijdig houden en vooral de indruk wekken: wij gaan samen lopen! Daar zijn het natuurlijk ideale omstandigheden voor. Je kan elkaar op een ongedwongen manier leren kennen. In een groep kan je dan makkelijk even ergens anders lopen om later weer terug te komen.
Heel herkenbaar van vroegere schoolkampen. Zo zijn Joke en ik, al weer 38 jaar geleden, ook bij elkaar gekomen.
Als je de Camino zo bekijkt, is het eigenlijk een wandelende relatiemarkt. Niet alleen binnen de bestaande groepen, maar ook voor de individuen. Je ziet eenlingen die duidelijk op zoek zijn en je ziet de pogingen om het gezelschap van de ander te zoeken en ook die om ze van zich af te schudden.

Het zal vroeger niet anders geweest zijn. Ik kan me niet voorstellen dat in deze sfeer de meisjes van lichte zeden hun wilde haren spontaan kwijt zouden zijn, dat de dieven híer de gelegenheid voorbij zouden laten gaan als mensen in allerlei omstandigheden de nacht moeten doorbrengen. En wat betreft de alcoholisten? De hele route van het Jacobspad (het Nederlandse woord voor 'Camino') is al duizend jaar omgeven door een wildgroei aan herbergen, 'hospitales' en taveernes. (Alhoewel er toch nog hele trajecten zonder uitspanningen bestaan, merkten wij.) De alcoholische aspecten worden in ieder geval niet verwaarloosd. Om 8:30, 's morgens dus, zien ikwe al vaak Camino-gangers aan het bier. De wijn gaat vervolgens een uur later op tafel.

Goed, de wandelaars zijn misschien al om 6 uur begonnen. Maar toch.

In ons stopplaatsje van vandaag zien we een bijzondere verschijning die iets meer zegt over de drijfveren van geestelijken om te lopen.
In een oud bruin habijt zit een Italiaanse geestelijke te genieten van een uitgebreide maaltijd. Een flinke karaf wijn had hij al genuttigd. Ook een glas bier, zo te zien. Het leek een franciscaan, maar ik ben niet zo goed in het herkennen van de verschillende orden. Eenvoudig habijt, gescheurd, met gaten. Hij lijkt uit een 'middeleeuwse' film te zijn gelopen. Zijn stevig behaarde benen zijn tot grote hoogte te zien, door de inkijk die hij haast moedwillig forceert. Een irritante man, die alles en iedereen becommentariëert, constant discussies heeft met het bedienend personeel over geld en daarbij stapeltjes munten zit te tellen. Dat lijkt me dus helemaal niets voor een franciscaan. Hij spreekt bij voorkeur vrouwen aan, die hij ondertussen van top tot teen bekijkt. Zo ook het meisje van een Engelstalig stel dat naast hem zit. Ze hebben het over Fisterra. Hij hoort haar reisgenoot zeggen, dat er een weg heen gaat. Hij mengt zich in het gesprek met de mededeling dat er géén weg heen gaat. De jongen zegt vervolgens dat hij er geweest is en er via de weg is gekomen. De 'fransiscaan' blijft beweren dat er géén weg heen gaat. Het stel probeert hem te negeren. Maar hij blijft maar inbreken met de mededeling dat er géén weg is, en dat hij er ook geweest is. Het wordt een welles-nietes spel, waaraan het stel zich probeert te onttrekken, maar de 'franciscaan' meent dat hij publiek heeft en begint steeds luider zijn gelijk te halen. Hij doet dat enigsIns subtiel door af en toe een paar minuten stil te zijn. Hij werpt een stukje brood naar een zwerfhond die hij aanspreekt (dus toch een franciscaan?) en hij rolt een shaggie. Eh, een rokende Camino-religieus? Dan begint hij weer: hij is van Rome komen lopen en hij heeft dat al veel vaker gedaan. Hij laat zijn geplastificeerde compostelaat (bewijs van volbrengen van de tocht) zien. En kijk, hij heeft een stempel van Fisterra! Na een tijd verdwijnt het Engelssprekende stel. Ik vermoed dat de rest van hun dag verpest is.
Ze zijn nog niet weg of de 'franciscaan' haalt uit zijn tas een pakket van anderhalve meter geplastificeerde bewijzen. Ze zijn zichtbaar oud. Kijk, hij is overal geweest en hij doet dit elk jaar!

Langzaam begin ik het te begrijpen: in Rome vinden ze deze man ook zo irritant dat ze hem net liefde een half jaar wegsturen. Een middeleeuwse praktijk die ze nu graag continueren. De man zelf heeft er totaal geen last van. Dat blijkt wel op het moment dat er een Italiaanse vrouw aan komt lopen. Ze kennen elkaar kennelijk en hij pakt haar stevig beet, zoent haar drie, vier keer op een manier zoals ik dat met geen enkele vrouw zou durven doen. Behalve soms, met Joke.
Het is duidelijk: deze man maakt de tocht voor de drank, de sigaretten en de vrouwen. Of, en die mogelijkheid begin ik ook open te laten, hij heeft zijn outfit in de lokale feestwinkel gekocht.

Om een uur of vijf komen we aan in Palas de Rei. Er is geen camping, dus zoeken we een hotelletje. We vinden een leuke stek, waar we hartelijk ontvangen worden en waar een oudere vrouw onze bagage twee trappen naar boven draagt. Ondanks onze protesten. Pf, wat is dat zwaar, zegt ze. Maar ze bedoelt het niet: voor haar. Maar: voor ons, om daarmee te fietsen...
Het getuigt van een groot inlevingsvermogen en een hartelijkheid die we bij onze 'franciscaan' zo misten. Je zoekt iets en je vindt het. Zeker, maar niet op de plaats waar je het denkt te zullen vinden.

Na de was, die Joke in de wasbak van de hotelkamer doet, gaan we het plaatsje verkennen. Het stikt hier van de pelgrims. Je zou ook kunnen zeggen: het stinkt hier van de pelgrims, want wassen is er niet voor iedereen bij.
MWe lopen nietsvermoedend de kerk binnen. Er is iets aan de gang, maar wat? Voor in de kerk wordt iets afgespeeld, het lijkt wel een gebed, en enkelen beantwoorden dat telkens met een Spaanse frase met 'Maria' er in. Er komen steeds meer mensen de kerk binnen, er gaat iets gebeuren. Het blijkt een speciale mis voor pelgrims te zijn. Dan zijn we op dit moment geen buitenstaander, maar betrokken! We blijven dus de hele dienst. Langs de wand van de kerk zijn twee biechthokjes in bedrijf. De biechtenden zitten geknield, en zijn zichtbaar voor iedereen. Een meisje van een jaar of zestien zit devoot geknield. Wat zou die toch te biechten hebben? Ik heb nog nooit de biechtpraktijk van dichtbij meegemaakt, maar nu loop ik er gewoon tegenaan. Er zit een hele rij met meisjes, vriendinnen of schoolgenoten, die willen biechten. Ze lopen de Camino, dat kun je zien aan hun manier van (vermoeid) lopen en aan de ingetapede benen van enkele.
Een vreemde combi: meisjes van zestien in een heel korte broek met mooie bruine benen, een modieuze zonnebril op hun voorhoofd, die eerbiedig zitten te wachten tot ze hun zonden op kunnen biechten. Weer vraag ik mij af, wat deze mooie, devote meisjes. dan wel gedaan moeten hebben om te biechten.
Na de biecht pakken ze allemaal hun mobieltje. Wat zouden ze daarop moeten doen? Een berichtje sturen met: 'Hi José, k heb lkkr gebiecht. Kom je 22u weer'?
Dan begint de dienst. Een man met een gitaar zingt van allerlei liederen. Beetje evangelisch van idioom. Bijna niemand zingt mee.

Ondertussen is naast Joke een man komen zitten die zijn voeten uitgebreid begint te masseren. De temperatuur loopt in de overvolle kerk snel op, ook hier heeft pelgrimage een geur.
Op het moment van de vredesgroet geeft iedereen elkaar een hand onder de woorden 'la Paz!' Ook de buurman van Joke geeft haar een hand. Juist met die heeft hij zijn voeten net gemasseerd...
Lekker is anders.

Aan het eind van de mis blijven de biechtmeisjes nog lang geknield zitten.

Jan Marten