Donderdag 8 juni 2023

Padua

0 km totaal 824 km

We kwamen gister halverwege de middag aan in Padua. Dit gaf ons de gelegenheid om deze eerste dag de stad al een beetje te verkennen. En zoals gewoonlijk keken we het eerst in kerken.

Ons hotel, Casa del Pelegrino, ligt vlak naast de Basilica di Sant’Antonio. Dus we staken de straat over langs allerlei kraampjes met religieuze parafernalia. Er klonk muziek uit de kerk. Er werd gezongen. Er was een dienst. De kerk zat stampvol!

We gingen meteen weer door. De volgende kerk. Weer een dienst. En weer een.

Het duurde even voor we het door hadden, maar hier in Padua, in de basiliek, ligt de heilige Antonius van Padua (1195-1231) begraven. Hij was een tijdgenoot, collega en vriend van Franciscus van Assisi. En die ligt in Assisi begraven. En dat kennen we als bedevaartsoord vanwege Franciscus.

Padua heeft dus dezelfde status, maar dan vanwege Antonius. En het is bijna zijn naamdag, 13 juni, dus er zijn veel activiteiten. En daarmee ook pelgrims. Vandaar de stalletjes met religieuze attributen. Het lijkt wat ons betreft een beetje op Lourdes. En vandaar de naam van ons hotel: huis van de pelgrim. Ik vermoed dat er onder de gasten van de 211 kamers veel pelgrims zijn.

Vanmorgen doen we alsnog een poging om de Antoniusbasiliek te bekijken. Het is weer vol met pelgrims, ze lopen vooral langs het monumentale graf van Antonius. Dat doet ons weer denken aan Santiago de Compostela. De kerk is vol met schilderingen en het grafmonument van wit marmer is gigantisch. ‘Het lijkt wel de Efteling’, zegt Joke. Ik denk dat bij haar onbewust de oorspronkelijke ontwerper van de Efteling meeklinkt: Anton Pieck. Ja, ook een ‘Antonius’.

Elke vakantie in het zuiden bereik ik een punt, waarop ik denk: nu is het wel genoeg geweest met enerzijds die zoetige cliché-afbeeldingen van Jezus en Maria en anderzijds de soms groteske uitvergroting van ellende: een man aan het kruis, een jonge man met pijlen doorboord, een vrouw van wie de borsten worden afgesneden. Ik voel dit allemaal als gekunsteld, als effectbejag. Het eindeloos uitpeuren van een verhaal, dat wel verteld mag worden, maar niet zo dominant. Jodendom en islam zijn terughoudend in het uitbeelden van hun verhaal. Dat levert als het goed gaat meer ruimte op.

Hier is de grens van zinvolle verbeelding en kitsch overschreden. Tenminste, naar mijn idee, op dit moment. Maar ja, die grens is subjectief. Werd een vakman als Anton Pieck niet lang tot zoetige kitsch gerekend? Nu kijken we daar toch anders tegen aan.

En wat te denken van al deze duizenden mensen die hier als pelgrim zijn? Misschien ben ik de enige die last heeft van de kitsch-gedachte en zijn de pelgrims hier gewoon met gezelligheid en samenzijn bezig. Zo ziet het er tenslotte uit.

Als we de Capella degli Scrovegni bekijken, zie ik ineens weer schilderingen die ik enorm kan waarderen. De hele kapel is voorzien van nieuwtestamentische verbeeldingen in fresco’s door de schilder Giotto (rond 1300). Een meester, die in zijn tijd een bijzondere en moderne blik had. Ik word meteen weer enthousiast, hoe híj́ het verhaal verbeeldt.

We lopen langs een leuk marktje. Er worden ook boeken verkocht: ik vind een Italiaanse versie van ‘Leven en werken van de Kabouter’ van Rien Poortvliet. Poortvliet, ook weer zo’n kunstenaar die te maken had en heeft met de twijfel over de waarde van zijn productie. Je kunt er wat van vinden, maar waarom zou je zijn producten, die gemaakt zijn met veel vakmanschap, véroordelen?

Om 18:00 uur bezoeken wij een heus concert: duo’s en trio’s voor strijkers van Giuseppe Tartini (1692-1770). Ietsje jonger dus dan Domenico Scarlatti, Antonio Vivaldi en Johann Sebastian Bach. Tartini is geboren en groeide op in Padua. Dit concert is de afsluiting van een project rond de zoektocht naar de bouw van de viool en de strijkstokken van Tartini. Drie spelers en drie viool(stok)bouwers zijn aanwezig. Ik heb van Facebook het affiche geplukt. Het is ergens in de Basilica. Ik vroeg gister bij de infobalie van de Basilica, waar het precies was. De vrouw aan de balie las van mijn telefoon in welke zaal het moest zijn. Zelf had ze geen idee dat dit morgen zou spelen. Het affiche hing ook nergens. Toch zijn er nu zo’n 60 toehoorders. Voornamelijk relaties en collega’s van de spelers en bouwers. Van de inleiding in het Italiaans versta ik hoegenaamd niets. Het concert zelf is voor mij interessanter. Het zijn gerenommeerde musici, ze kunnen goed spelen, maar ik mis de mooie momenten in het samenspel. Het klinkt mij wat routineus. De vonk slaat niet over. Misschien dat andere bezoekers het meer waarderen.

Ook hier blijkt de grens tussen cliché en routine enerzijds en inspiratie anderzijds een persoonlijke zaak.

Dat moet ik maar onthouden.

Jan Marten